สินเชื่อแฟคตอริ่ง บริการรับซื้อหนี้การค้า

ปัญหาเงินขาดมือจากเครดิตเทอมของ SME

สำหรับธุรกิจที่ขายให้ลูกค้านิติบุคคล ภาพที่เกิดขึ้นบ่อยมากคือ

1. คุณส่งมอบสินค้า/บริการให้ลูกค้าเรียบร้อย

2. ออกใบแจ้งหนี้ (Invoice) เครดิตเทอม 30–60–90 วัน

3. ลูกค้าบางรายจ่ายตามเวลา บางรายเริ่มเลท บางรายเลทยาว

4. ระหว่างนั้น คุณยังต้อง

   • ซื้อของเข้าเพิ่ม

   • จ่ายค่าแรง

   • จ่ายค่าเช่า/ค่าสาธารณูปโภค

   • รับงานใหม่ต่อเนื่อง

ผลคือเกิดสภาวะที่เรียกว่า

“ยอดขายดี แต่เงินสดขาดมือ”

เพราะเงินไปค้างอยู่ใน

• ลูกหนี้การค้า (ยอดในใบแจ้งหนี้ที่ยังไม่ได้รับเงิน)

• สินค้าคงคลัง (ของที่ซื้อมาแล้วแต่ยังขาย/เก็บเงินไม่ครบ)

ยิ่งเครดิตเทอมยาวเท่าไหร่ และยอดลูกหนี้การค้าสะสมมากเท่าไหร่
เงินทุนหมุนเวียน ที่จะใช้จ่ายในแต่ละวันก็ยิ่งตึงตัวขึ้นเท่านั้น

หลายกิจการเลยเริ่มมองหา “เงินทุนหมุนเวียนจากลูกหนี้”
แทนที่จะไปกู้แบบอื่นเพิ่มหนี้ใหม่
ตรงนี้เองที่ แฟคตอริ่ง เข้ามามีบทบาท

แฟคตอริ่งคืออะไร และทำงานอย่างไร

ลองสรุปแบบสั้นที่สุดก่อนว่า

แฟคตอริ่ง (Factoring) คือการ “ขายหนี้การค้า” หรือ “โอนสิทธิรับเงิน”
จากใบแจ้งหนี้ที่คุณมี ให้กับบริษัทแฟคตอริ่งหรือสถาบันการเงิน
แล้วเขาจ่ายเงินให้คุณมาก่อน

พูดง่าย ๆ คือ

• ปกติคุณต้องรอลูกค้าจ่าย 60 วัน

• แต่ถ้าส่งใบแจ้งหนี้ให้บริษัทแฟคตอริ่ง

• คุณอาจได้เงินเช่น 70–90% ของยอดบิลมาก่อนภายในไม่กี่วัน

• เมื่อถึงกำหนด ลูกค้าจ่ายเงินให้บริษัทแฟคตอริ่ง

• ส่วนที่เหลือ (หักค่าธรรมเนียม/ดอกเบี้ย) จะถูกโอนคืนให้คุณ

วงจรแฟคตอริ่งแบบเข้าใจง่าย

1. คุณขายของ/ให้บริการ → ออกใบแจ้งหนี้ให้ลูกค้า (เครดิตเทอม 60 วัน)

2. คุณนำใบแจ้งหนี้นั้นไปยื่นกับผู้ให้บริการ สินเชื่อแฟคตอริ่ง

3. บริษัทแฟคตอริ่งวิเคราะห์

   • ลูกค้าของคุณคือใคร (บริษัทใหญ่? รัฐวิสาหกิจ? ลูกค้านิติบุคคลทั่วไป?)

   • มีประวัติชำระดีไหม

4. ถ้าอนุมัติ → เขาโอนเงินให้คุณก่อน เช่น 80% ของยอดบิล

5. ถึงกำหนดจ่าย → ลูกค้าชำระเงินให้บริษัทแฟคตอริ่ง

6. บริษัทแฟคตอริ่งหัก

   • เงินที่สำรองให้คุณก่อน

   • ค่าธรรมเนียม–ดอกเบี้ย
     แล้วโอนส่วนที่เหลือกลับให้คุณ

ผลลัพธ์คือ

คุณเปลี่ยน “ยอดลูกหนี้การค้า” ให้กลายเป็น “เงินสด” ได้เร็วขึ้น
โดยไม่ต้องไปเพิ่มหนี้ใหม่ที่ไม่ได้ผูกกับยอดขายจริง

ประเภทแฟคตอริ่งและรูปแบบการให้บริการ

ในภาพรวม แฟคตอริ่งมีหลายแบบ แต่สำหรับ SME ให้โฟกัสกรอบใหญ่ ๆ สองกลุ่มนี้ก่อน

1. แฟคตอริ่งแบบรับความเสี่ยง / ไม่รับความเสี่ยง

เวลาใช้คำว่า “ความเสี่ยง” ที่นี่ หมายถึงความเสี่ยงที่ “ลูกค้าคุณไม่จ่ายเงิน”

• แฟคตอริ่งแบบมีสิทธิไล่เบี้ย (Recourse)

  • ถ้าลูกค้าคุณไม่จ่าย บริษัทแฟคตอริ่งมีสิทธิเรียกเงินคืนจากคุณ

  • ความเสี่ยงเครดิตของลูกค้าสุดท้ายยังอยู่ที่คุณเป็นหลัก

  • ค่าธรรมเนียมมักต่ำกว่าแบบไม่รับความเสี่ยง

• แฟคตอริ่งแบบไม่มีสิทธิไล่เบี้ย (Non-Recourse)

  • บริษัทแฟคตอริ่งรับความเสี่ยงส่วนใหญ่ในกรณีลูกค้าล้มละลาย/ไม่จ่าย

  • ค่าธรรมเนียมจึงสูงกว่า เพราะเขาแบกรับความเสี่ยงแทนคุณมากขึ้น

สำหรับ SME ส่วนใหญ่ ในทางปฏิบัติมักเจอ แบบ Recourse มากกว่า
เพราะมีความยืดหยุ่นและค่าบริการเหมาะสมกว่า

2. แจ้งลูกค้าหรือไม่แจ้งลูกค้า

• แบบแจ้งลูกค้า (Disclosed Factoring)

  • ลูกค้าของคุณจะรับรู้ว่าคุณใช้บริการแฟคตอริ่ง

  • และต้องชำระเงินเข้าบริษัทแฟคตอริ่งโดยตรง

• แบบไม่แจ้งลูกค้า (Undisclosed Factoring)

  • ลูกค้ายังคงจ่ายเงินเข้าบัญชีคุณ

  • แต่คุณมีสัญญาภายในกับบริษัทแฟคตอริ่งเรื่องการโอนเงิน/หักชำระ

ในมุม SME การ “แจ้งหรือไม่แจ้ง” อาจเกี่ยวข้องกับ

• ความสัมพันธ์กับลูกค้า

• นโยบายของคู่ค้า (บางรายมีข้อกำหนดชัดเจนเรื่องการโอนสิทธิรับเงิน)

• และรูปแบบผลิตภัณฑ์ของแต่ละผู้ให้บริการ

รายละเอียดเชิงขั้นตอนและเอกสาร สามารถไปดูต่อในบทความ
สมัครใช้บริการแฟคตอริ่งสำหรับ SME ต้องเตรียมอะไรบ้าง (how-to-apply-factoring)
เพื่อไม่ให้บทความนี้หนักไปทางเทคนิคเกินจำเป็นครับ

ข้อดี–ข้อจำกัดของแฟคตอริ่ง เมื่อเทียบกับการรอลูกค้าจ่ายเอง

ในไฟล์เราตั้งใจให้บทความนี้เป็น “ภาพรวมของแฟคตอริ่ง”
จึงจะเปรียบเทียบหลัก ๆ กับ การรอลูกค้าจ่ายเอง (ไม่ลงลึกเทียบ OD หรือสินเชื่อระยะสั้นอื่น)

ข้อดีของแฟคตอริ่ง

1. ปลดล็อกเงินที่จมอยู่ในลูกหนี้การค้า

   • ใบแจ้งหนี้ที่เคยต้องรอ 60–90 วัน → เปลี่ยนเป็นเงินสดในไม่กี่วัน

   • ช่วยให้คุณมีเงินทุนหมุนเวียนกลับเข้าธุรกิจเร็วขึ้น

2. ผูกกับยอดขายจริง

   • ใช้ได้ก็ต่อเมื่อมี “ยอดขายที่เกิดขึ้นแล้ว” และมีเอกสารครบ

   • ทำให้โครงสร้างหนี้สัมพันธ์กับขนาดธุรกิจ ไม่ใช่กู้เกินตัวโดยไม่มีฐานรายได้

3. ช่วยบริหารเครดิตเทอม

   • แม้คุณจะให้เครดิตเทอมยาวกับลูกค้า เพื่อไม่เสียดีล

   • แต่ยังมีเครื่องมือช่วยเร่งเงินสดกลับเข้ามาในระบบของคุณ

4. ช่วยให้เห็นภาพเงินทุนหมุนเวียนชัดขึ้น

   • แฟคตอริ่งโยงกับแนวคิด “เงินทุนหมุนเวียนจากลูกหนี้การค้า” โดยตรง

   • ทำให้คุณเริ่มมองลูกหนี้การค้าไม่ใช่แค่ตัวเลขฝั่งทรัพย์สิน แต่เป็น “แหล่งเงินทุนหมุนเวียน” อีกแบบหนึ่ง

ข้อจำกัดและสิ่งที่ต้องระวัง

1. มีต้นทุน (ค่าธรรมเนียม/ดอกเบี้ย)

   • คุณไม่ได้รับยอดบิลเต็ม 100% เพราะต้องหักค่าบริการ

   • ต้องประเมินว่ากำไรขั้นต้นของคุณพอแบกรับต้นทุนนี้ได้หรือไม่

2. ใช้ได้เฉพาะยอดขายที่มีเอกสารเป็นทางการ

   • ใบแจ้งหนี้ต้องชัด ลูกค้าต้องเป็นนิติบุคคลที่น่าเชื่อถือ

   • ธุรกิจที่เน้นเงินสด ปลีกย่อย หรือไม่มีเอกสารชัดเจน จะใช้แฟคตอริ่งได้จำกัด

3. ต้องบริหารความสัมพันธ์กับลูกค้า

   • ในกรณีแบบแจ้งลูกค้า (Disclosed) ลูกค้าจะรู้ว่าคุณใช้แฟคตอริ่ง

   • ต้องสื่อสารให้ชัดเจนว่าเป็นเรื่องบริหารเงินทุนหมุนเวียน ไม่ใช่สัญญาณว่าธุรกิจมีปัญหา

สรุปคือ แฟคตอริ่ง “ไม่ใช่เงินกู้ฟรี” แต่เป็นการจ่ายค่าธรรมเนียมเพื่อแลกกับการเร่งกระแสเงินสด
คุณจึงควรใช้เมื่อ “การมีเงินสดเร็วขึ้น” ช่วยให้ธุรกิจทำกำไรหรือเติบโตได้มากกว่าต้นทุนที่จ่ายไป

ธุรกิจแบบไหนเหมาะ / ไม่เหมาะกับแฟคตอริ่ง

ลองเช็กลิสต์ง่าย ๆ ว่าธุรกิจของคุณเข้าเคสไหนบ้าง

ธุรกิจที่มัก “เหมาะ” กับแฟคตอริ่ง

• ขายสินค้า/บริการให้ ลูกค้านิติบุคคล เป็นหลัก (B2B)

• เครดิตเทอม 30–90 วัน และยอดต่อใบแจ้งหนี้ค่อนข้างสูง

• ลูกค้าส่วนใหญ่เป็น

  • บริษัทขนาดกลาง–ใหญ่

  • ห้างค้าปลีก

  • รัฐวิสาหกิจ หรือองค์กรที่มีเครดิตดี

• มีเอกสารครบ: ใบสั่งซื้อ, ใบส่งของ, ใบแจ้งหนี้, สัญญาซื้อขาย ฯลฯ

ธุรกิจกลุ่มนี้ ถ้าไม่ใช้แฟคตอริ่ง เงินก็มักจะ “จมอยู่ในลูกหนี้การค้า” เป็นปกติอยู่แล้ว
การใช้ สินเชื่อแฟคตอริ่ง จึงเป็นการปลดล็อกเงินทุนหมุนเวียนที่มีอยู่ในตัวมันเอง

ธุรกิจที่อาจ “ไม่เหมาะ” หรือใช้ได้จำกัด

• ขายปลีกเงินสด, ร้านเล็กขายหน้าร้านทั่วไป

• ธุรกิจที่ไม่มีเอกสารการขายชัดเจน

• ลูกค้าส่วนใหญ่เป็นบุคคลธรรมดา ไม่ใช่นิติบุคคล

• ยอดขายกระจายเล็ก ๆ จำนวนมาก ไม่ได้ออกบิลยอดใหญ่

ในกรณีนี้ คุณอาจต้องมองเครื่องมืออื่น เช่น

• วงเงินเบิกเกินบัญชี (OD)

• สินเชื่อหมุนเวียนระยะสั้น

• หรือมองภาพใหญ่จากบทความ แหล่งเงินทุนธุรกิจ SME มีอะไรบ้าง เลือกแบบไหนให้เหมาะ (sme-funding-sources)
  เพื่อหาทางเลือกที่เข้ากับรูปแบบธุรกิจของคุณมากกว่า

ขั้นตอนเริ่มต้นใช้บริการแฟคตอริ่ง

รายละเอียดเชิงลึกเรื่อง “สมัครยังไง เอกสารอะไรบ้าง” จะไปอยู่ในบทความ
สมัครใช้บริการแฟคตอริ่งสำหรับ SME ต้องเตรียมอะไรบ้าง (how-to-apply-factoring)

ที่นี่ขอสรุปเป็นภาพรวม 3 ขั้นตอนหลักไว้ให้ก่อน

1) เตรียมเอกสารและข้อมูลธุรกิจ

โดยทั่วไป ผู้ให้บริการแฟคตอริ่งจะขอดู

• ข้อมูลบริษัทของคุณ

• รายชื่อลูกค้านิติบุคคลที่คุณขายให้

• เอกสารประกอบธุรกรรม: สัญญา, ใบสั่งซื้อ, ใบส่งของ, ใบแจ้งหนี้ ฯลฯ

เขาไม่ได้ดูแค่คุณ แต่ดูด้วยว่า “ลูกค้าของคุณ” น่าเชื่อถือแค่ไหน
เพราะสุดท้ายเงินจะมาจากฝั่งลูกค้าของคุณ

2) เลือกผู้ให้บริการที่เหมาะกับธุรกิจ

• บางแห่งถนัดลูกค้าในอุตสาหกรรมเฉพาะ

• บางแห่งเน้นลูกค้ากลุ่มขนาดกลาง–ใหญ่

• เงื่อนไขค่าธรรมเนียม และโครงสร้างบริการอาจต่างกัน

การคุยหลาย ๆ เจ้า เพื่อเปรียบเทียบข้อตกลงพื้นฐาน
จะช่วยให้คุณไม่ติดกับตัวเลือกแรกที่เจอจากโฆษณา

3) ทำสัญญาและจัดระบบภายใน

หลังตกลงกันแล้ว คุณต้องจัดระบบภายใน เช่น

• วิธีส่งเอกสารใบแจ้งหนี้ให้ผู้ให้บริการ

• วิธีบันทึกบัญชี/กระทบยอด ที่มีการ “โอนสิทธิรับเงิน”

• วิธีสื่อสารกับลูกค้า (ในกรณีที่เป็นแบบแจ้งลูกค้า)

ช่วงแรกอาจต้องใช้เวลาปรับ แต่เมื่อระบบลงตัวแล้ว
แฟคตอริ่งจะกลายเป็น “สายเลือดเสริม” ให้เงินทุนหมุนเวียนของคุณไหลลื่นขึ้นมาก

สรุป: แฟคตอริ่ง = เปลี่ยนใบแจ้งหนี้ให้กลายเป็นเงินทุนหมุนเวียน

หากสรุปแบบภาษาเจ้าของกิจการว่า “สินเชื่อแฟคตอริ่งคืออะไร”

ก็อาจพูดได้ว่า

มันคือวิธีเอา “ยอดขายที่เกิดไปแล้ว แต่ยังไม่ได้รับเงิน”
มาเปลี่ยนเป็น “เงินสดก้อน” เพื่อใช้หมุนธุรกิจต่อ
โดยยอมจ่ายค่าธรรมเนียม–ดอกเบี้ย แลกกับการไม่ต้องรอเครดิตเทอมจนเงินตึง

แฟคตอริ่งไม่ได้เหมาะกับทุกธุรกิจ แต่ถ้าคุณ

• ขายให้ลูกค้านิติบุคคลเยอะ

• เครดิตเทอมยาว

• ลูกหนี้การค้าเต็มมือ

• เริ่มรู้สึกว่า “กำไรมี แต่เงินสดไม่พอหมุน”

การลองพิจารณา ขายหนี้การค้า / โอนสิทธิรับเงิน ผ่านแฟคตอริ่ง
อาจเป็นจิ๊กซอว์สำคัญของการจัดการ เงินทุนหมุนเวียนจากลูกหนี้ ให้สมดุลขึ้น

บริการที่ปรึกษาด้านจัดหาเงินทุนสำหรับ SME โดย Siam Prime Capital

อ่านมาถึงตรงนี้จะเห็นภาพชัดว่า “แฟคตอริ่ง” เป็นเพียงหนึ่งในหลายเครื่องมือด้านเงินทุนหมุนเวียนที่ SME สามารถใช้ได้ตามสถานการณ์จริงของธุรกิจ แต่การจะตัดสินใจเลือกใช้แฟคตอริ่ง วงเงิน OD หรือสินเชื่อหมุนเวียนรูปแบบอื่น ๆ ให้เหมาะสม จำเป็นต้องวิเคราะห์ให้ครบทั้งเรื่องกระแสเงินสด ลูกหนี้การค้า โครงสร้างยอดขาย และรอบเงินของธุรกิจเฉพาะเคส

นี่คือเหตุผลที่บริการที่ปรึกษาด้านจัดหาเงินทุนของ Siam Prime Capital ถูกออกแบบมาเพื่อช่วยเจ้าของกิจการ “มองภาพการเงินทั้งระบบ” ก่อนตัดสินใจ ไม่ใช่แค่แนะนำให้ใช้ผลิตภัณฑ์ทางการเงินใดผลิตภัณฑ์หนึ่ง

ประโยชน์ที่ลูกค้าจะได้รับ

✔ วิเคราะห์รอบเงินของธุรกิจอย่างละเอียด
ดูยอดขายจริง กระแสเงินสด ลูกหนี้การค้า ความยาวเครดิตเทอม และภาระเงินสดในแต่ละเดือน เพื่อให้เห็นว่าต้นตอของ “เงินตึง” อยู่ตรงไหนแน่ ๆ

✔ ประเมินว่าแฟคตอริ่งเหมาะกับเคสของคุณหรือไม่
ให้คำแนะนำแบบโปร่งใสว่าควรใช้แฟคตอริ่ง หรือควรมองไปที่ OD, สินเชื่อหมุนเวียน, รีไฟแนนซ์ หรือเครื่องมืออื่นที่เหมาะสมกว่า

✔ วางโครงสร้างเงินทุนหมุนเวียนให้สมดุล
ไม่ให้หนี้เกินตัว ไม่ให้เงินจมในลูกหนี้การค้าจนธุรกิจขาดสภาพคล่อง

✔ ช่วยเตรียมข้อมูลและเอกสารให้พร้อมสำหรับยื่นสินเชื่อ
ตั้งแต่สรุปรอบเงิน การเล่าเคสธุรกิจ ไปจนถึงการจัดเอกสาร เพื่อเพิ่มโอกาสอนุมัติวงเงินจากสถาบันการเงิน

✔ ลดภาระงานเจ้าของกิจการที่ต้องวิ่งหาหลายที่
ประหยัดเวลา ลดความเสี่ยงเลือกผลิตภัณฑ์ผิดประเภท หรือเจอเงื่อนไขที่ไม่เหมาะกับธุรกิจของคุณ

ถ้าคุณกำลังลังเลว่า
“ควรใช้แฟคตอริ่งไหม? หรือควรใช้ OD/สินเชื่อหมุนเวียนแทน?”
หรืออยากให้ผู้เชี่ยวชาญช่วยประเมินภาพรวมเงินทุนของธุรกิจแบบเป็นกลาง

➡️ สามารถติดต่อ Siam Prime Capital ผ่านเว็บไซต์ เพื่อขอคำปรึกษาเบื้องต้นได้ฟรี
ให้ผู้เชี่ยวชาญช่วยแนะนำแนวทางที่เหมาะกับโครงสร้างกระแสเงินสดของธุรกิจคุณโดยเฉพาะ

แหล่งข้อมูลอ้างอิงและบทความที่เกี่ยวข้อง

เพื่อเสริมความน่าเชื่อถือของข้อมูลในบทความ และเปิดโอกาสให้ผู้อ่านศึกษารายละเอียดเชิงลึกเพิ่มเติม นี่คือ 4 แหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับเรื่องแฟคตอริ่ง เงินทุนหมุนเวียน และสภาพคล่องของ SME

1. ธนาคารแห่งประเทศไทย (BOT)
   ข้อมูลด้านสินเชื่อธุรกิจ ลูกหนี้การค้า และภาพรวมระบบการเงินของ SME

2. บรรษัทประกันสินเชื่ออุตสาหกรรมขนาดย่อม (บสย.)
   ข้อมูลโครงการค้ำประกันสินเชื่อสำหรับผู้ประกอบการ และภาพรวมเงื่อนไขสินเชื่อ SME

3. สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (สสว.)
   สถิติ SME ไทย, รายงานเทรนด์เครดิตเทอม, และข้อมูลสภาพคล่องของกิจการขนาดเล็ก–กลาง

4. สมาคมแฟคตอริ่งนานาชาติ (FCI – Factors Chain International)
   ข้อมูลเชิงเทคนิคเกี่ยวกับแฟคตอริ่งประเภทต่าง ๆ และมาตรฐานสากลของกระบวนการโอนสิทธิรับเงิน

หากผู้อ่านต้องการดูมุมเปรียบเทียบแฟคตอริ่งกับเครื่องมือเงินทุนอื่น สามารถตามอ่านบทความที่เกี่ยวข้อง เช่น

• แฟคตอริ่ง vs OD vs สินเชื่อระยะสั้น

• เงินทุนหมุนเวียนคืออะไร ต่างจากกำไรอย่างไร

• แหล่งเงินทุนธุรกิจ SME มีอะไรบ้าง เลือกแบบไหนให้เหมาะ

ทั้งหมดนี้จะช่วยให้คุณเห็นภาพ “ระบบเงินทุนหมุนเวียนทั้งวงจร” และเลือกวิธีที่เหมาะกับธุรกิจได้ง่ายขึ้นครับ